Los koreańskich kobiet zmuszonych do bycia tzw. „comfort women” (kobietami do usług seksualnych) dla japońskich żołnierzy w czasie II wojny światowej jest jedną z najtragiczniejszych i najbardziej bolesnych kart historii Azji XX wieku. Był to system zorganizowanej seksualnej niewoli, prowadzony przez japońską armię imperialną w okupowanych przez Japonię krajach Azji Wschodniej.

🕯️ Kim były „comfort women”?

„Comfort women” (jap. 慰安婦 ianfu) to eufemistyczne określenie używane przez japońskie wojsko na kobiety i dziewczęta, które były zmuszane do pracy w wojskowych domach publicznych (tzw. „comfort stations”) – często w warunkach niewoli i pod groźbą śmierci.

📍 Pochodzenie kobiet:

Większość pochodziła z Korei (ok. 80 %) – kraju okupowanego przez Japonię od 1910 do 1945 roku.
Inne pochodziły z Chin, Filipin, Indonezji, Tajwanu, a także z Holenderskich Indii Wschodnich i sporadycznie z Europy.
Często były to młode dziewczęta – 12–20 lat, które były oszukiwane, porywane, sprzedawane przez pośredników lub przymuszane siłą.

💣 Warunki i traktowanie

Umieszczano je w wojskowych burdelach organizowanych blisko frontów – w Chinach, na Filipinach, w Birmie, Malezji itd.
Były gwałcone przez żołnierzy – codziennie nawet przez kilkudziesięciu mężczyzn.
Nie miały prawa odmówić, były traktowane jak własność armii.
Często cierpiały na urazy fizyczne, infekcje weneryczne, a wiele z nich zmarło z powodu przemocy, chorób lub samobójstw.
Kobiety, które próbowały uciec, były karane śmiercią lub biciem.

🔕 Po wojnie: milczenie i stygmatyzacja

Większość kobiet nie wróciła do swoich rodzin – część zginęła, inne wstydziły się ujawnić, były odrzucane przez społeczeństwo.
Przez dekady temat był tematem tabu, również w Korei Południowej – kobiety były traktowane jak „zhańbione”.
Dopiero w latach 90. kobiety zaczęły publicznie mówić o swoich losach.

⚖️ Uznanie, spory i reparacje

📅 Najważniejsze wydarzenia:

1991 – pierwsza Koreanka, Kim Hak-sun, publicznie opowiedziała o swoim losie.
1993 – oświadczenie rządu Japonii (Tōmyō Kōno), przyznające częściową odpowiedzialność.
1995 – powołano Azjatycki Fundusz Kobiet, który miał wypłacać odszkodowania z prywatnych środków.
2015 – Japonia i Korea Południowa zawarły porozumienie uznające cierpienie kobiet i oferujące 1 mld jenów rekompensaty.
2021 – koreański sąd uznał, że Japonia powinna zapłacić odszkodowania 12 byłym „comfort women”.

⚠️ Kontrowersje:

Japonia nie uznaje winy państwowej (a jedynie moralną), niektóre środowiska kwestionują liczbę kobiet i przymus.
Koreańskie aktywistki i ocalałe kobiety uważają, że Japonia nie przeprosiła szczerze i nie poniosła pełnej odpowiedzialności.

🧓 Żyjące ofiary i dziedzictwo

W 2020 r. żyło już tylko kilkanaście ocalałych Koreańskich kobiet, tzw. halmoni („babcie”).
Ich los stał się symbolem przemocy seksualnej na wojnie i inspiracją dla ruchów obrony praw kobiet.
Co tydzień od 1992 r. przed ambasadą Japonii w Seulu odbywają się „środy protestu”, domagające się sprawiedliwości.
W wielu miastach na świecie postawiono Pomniki Comfort Women – jako ostrzeżenie i pamięć o ofiarach.

📚 Rekomendowane źródła:

Książki:
- Yuki Tanaka – Japan’s Comfort Women
- Chunghee Sarah Soh – The Comfort Women: Sexual Violence and Postcolonial Memory in Korea and Japan
Filmy:
- Spirits’ Homecoming (2016, Korea Płd.) – fabularna historia ofiar
- The Apology (2016) – dokument śledzący losy trzech kobiet z Korei, Filipin i Chin

Wybrane, najbardziej znane i poruszające zeznania koreańskich kobiet – „comfort women”, które z bronią w ręku przekazały światu prawdę o swoim cierpieniu:

🌟 1. Kim Hak‑sun (pierwsza kobieta, która przemówiła publicznie, 1991)

„Gdy miałam 17 lat, japońscy żołnierze przyjechali ciężarówką, pobili nas i wrzucili do tylnej jego części… Powiedziano mi, że zarobię dużo pieniędzy w fabryce…”
„Pierwszego dnia zostałam zgwałcona i gwałty nie ustawały… Urodziłam się kobieta, ale nigdy nie żyłam jako kobieta… Czuję ból nawet przy mężczyznach, nawet przy własnym mężu…”
Przechodziła przez 30–40 gwałtów dziennie, każdego dnia. (theaftermonument.com, en.wikipedia.org)

Ostatnie wyznanie (1997):

„Boję się, że nikt nie opowie prawdy po mojej śmierci… zawsze czułam, że mogliby mnie zabić… teraz, gdy jestem starsza, im więcej myślę, tym bardziej jestem rozgniewana.”

👵 2. Lee Yong‑soo (znana jako „Grandma Lee”; zmuszona w wieku 16 lat)

Pamięta swój przekaz: 4–5 mężczyzn dziennie, bez odpoczynku nawet podczas menstruacji.
Doświadczyła tortur elektrycznych, pobić i pocięć nożem.
Po wojnie jej rodzina jej odmówiła – „czułam się bezużyteczna” – ale publiczne zeznania dały jej poczucie istnienia i celu.

🎨 3. Kim Soon‑duk – artystka‑ocalała

Przeszła 3 lata jako comfort woman, aż doznała wewnętrznego krwotoku i została odesłana do domu.
Opisała: „Próbowałam popełnić samobójstwo dwa razy.”
Stworzyła poruszające obrazy, m.in. „Unblossomed Flower”, i stała się działaczką podczas demonstracji środowych protestów. (asahi.com, en.wikipedia.org)

📣 4. Chung Seo‑woon

Przez 7 lat służyła w comfort stations w Tajwanie, Singapurze i Indonezji.
Po wojnie przez rok przebywała w obozie jenieckim, a potem żyła w skrajnej biedzie.
Wyznawała:

„Japończycy splamili moje ciało, ale nie ducha. Dlaczego miałabym się ukrywać? To Japonia powinna się wstydzić.” (en.wikipedia.org)

💬 5. Kim Bok‑dong

Została zabrana w wieku 14 lat pod pretekstem pracy w fabryce, pod groźbą wyrządzania krzywdy jej rodzinie.
„200 000 kobiet zostało przymusowo seksualnie niewolnicami” – mówiła.
Po wojnie działała jako aktywistka i uczestniczyła w protestach przed ambasadą Japonii. (reddit.com)

🔊 Wybrane cytaty (tłumaczenia przybliżone):

„Czułam, że zabrano mnie, by mnie zamordować… Bili nas… następnego ranka w pokoju… Drugi żołnierz był pijany i groził nożem: ‚Jeśli nie zrobisz, zabiję cię’. Nie obchodziło mnie, czy żyję czy nie.”

„Widziałam zbyt wiele zabitych. Bałam się, że mogą mnie zabić.” – słowa ikon Kim Hak‑sun z wywiadu z 2016 r. (en.wikipedia.org)

🕯️ Znaczenie tych zeznań

Przełamanie ciszy i społecznego tabu (1991) – dzięki Kim Hak‑sun temat został ujawniony światu.
Prawne reperkusje – procesy w Korei, akty prac prawa międzynarodowego, apelacje do ONZ.
Aktywistyczny ruch – środowe protesty w Korei od 1992 r., kampanie o godne przeprosiny.
Odnośnik pamięci historycznej – książki, filmy, sztuka, muzea, „Statua Pokoju”, liczne pomniki.

< wróć