Glistnica (łac. ascariasis) to choroba pasożytnicza wywoływana przez glistę ludzką (Ascaris lumbricoides), czyli dużego nicienia pasożytującego w jelicie cienkim człowieka.
🔬 Zakażenie – jak dochodzi do zarażenia?
Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, gdy człowiek spożyje jaja pasożyta znajdujące się:
- w zanieczyszczonej wodzie lub żywności (np. warzywach zanieczyszczonych kałem),
- na brudnych rękach (np. u dzieci bawiących się w ziemi),
- przez kontakt z glebą zanieczyszczoną ludzkimi odchodami (np. w rejonach o złych warunkach sanitarnych).
🧬 Cykl życiowy glisty ludzkiej:
- Z połkniętych jaj w jelicie cienkim wykluwają się larwy.
- Larwy przenikają przez ścianę jelita do krwi i wędrują przez wątrobę, serce do płuc.
- W płucach dojrzewają (powodując kaszel), a następnie są odkrztuszane i połykane ponownie.
- Trafiają z powrotem do jelita, gdzie dojrzewają do postaci dorosłej (osiągają do 30 cm długości!).
- Samice składają dziennie do 200 tysięcy jaj, które wydalane są z kałem i mogą zanieczyszczać środowisko.
🧠 Przebieg choroby
Zależy od intensywności zakażenia:
🔹 Faza larwalna (wędrówka przez organizm):
- suchy kaszel,
- duszność, świszczący oddech (objawy przypominające astmę),
- gorączka,
- bóle w klatce piersiowej,
- eozynofilia (zwiększona liczba eozynofili we krwi).
🔹 Faza jelitowa (gdy glisty osiągają dorosłość):
- ból brzucha, nudności, wzdęcia,
- brak apetytu,
- biegunki lub zaparcia,
- spadek masy ciała,
- w przypadku dużej liczby pasożytów: niedrożność jelit lub dróg żółciowych,
- u dzieci: opóźnienie wzrostu, osłabienie.
⚠️ Powikłania
- Niedrożność jelit (przez splątanie się glist),
- zapalenie trzustki, wyrostka robaczkowego,
- żółtaczka (jeśli glisty wnikną do przewodów żółciowych),
- zapalenie płuc w fazie larwalnej,
- drgawki (bardzo rzadko, w migracji do OUN).
💊 Leczenie
Leczenie jest proste i skuteczne:
🔹 Leki przeciwpasożytnicze:
- Albendazol (jednorazowa dawka 400 mg),
- Mebendazol (100 mg 2x dziennie przez 3 dni),
- Pyrantel (zwłaszcza u dzieci, działa na dojrzałe postacie w jelicie).
W przypadku niedrożności jelit lub dróg żółciowych konieczne może być leczenie chirurgiczne.
🛡️ Profilaktyka
- mycie rąk przed jedzeniem i po skorzystaniu z toalety,
- dokładne mycie warzyw i owoców,
- unikanie picia nieprzegotowanej wody,
- stosowanie odpowiednich warunków sanitarnych (szczególnie w krajach rozwijających się).