Owsica (łac. enterobioza) to choroba pasożytnicza wywoływana przez owsika ludzkiego (Enterobius vermicularis), który bytuje w jelicie grubym człowieka. Najczęściej dotyka dzieci, ale może występować u osób w każdym wieku.
🔹 Jak można się zarazić?
Owsiki rozprzestrzeniają się drogą pokarmową, głównie przez połknięcie jaj pasożyta. Do zakażenia może dojść przez:
- Brudne ręce – po drapaniu się w okolicy odbytu, gdzie samice składają jaja.
- Zanieczyszczone przedmioty – np. pościel, ręczniki, klamki, zabawki.
- Kurz – zawierający jaja może być wdychany lub połykany.
- Kontakt z osobą zakażoną – zwłaszcza w środowiskach zbiorowych (przedszkola, szkoły).
🔹 Objawy owsicy
Objawy pojawiają się najczęściej 2–6 tygodni po zakażeniu. Typowe symptomy to:
- Silny świąd odbytu – zwłaszcza w nocy, kiedy samice składają jaja.
- Niespokojny sen, budzenie się w nocy.
- Zgrzytanie zębami (bruksizm).
- Rozdrażnienie, nerwowość, trudności z koncentracją.
- Bóle brzucha, nudności.
- U dziewczynek: podrażnienia sromu i pochwy, ponieważ pasożyty mogą wędrować do dróg rodnych.
🔹 Konsekwencje nieleczonej owsicy
Choć owsica rzadko prowadzi do poważnych powikłań, może:
- prowadzić do zakażeń bakteryjnych skóry w okolicy odbytu (drapanie się),
- powodować problemy ze snem i koncentracją,
- prowadzić do niedoborów składników odżywczych (w przypadku intensywnego zakażenia),
- u dziewczynek: infekcje układu moczowo-płciowego,
- utrudniać normalne funkcjonowanie dziecka (np. w szkole).
🔹 Leczenie owsicy
🔸 Leki przeciwpasożytnicze:
Stosuje się doustnie leki jednorazowo, a następnie powtórnie po 2 tygodniach:
- Pyrantel (np. Pyrantelum) – dostępny bez recepty.
- Mebendazol (np. Vermox) – na receptę.
- Albendazol – rzadziej stosowany w Polsce.
🔸 Leczenie domowników:
Zakażenie bardzo łatwo się rozprzestrzenia, dlatego leczyć należy całą rodzinę, nawet jeśli nie mają objawów.
🔹 Profilaktyka i higiena
Aby uniknąć ponownego zakażenia:
- Mycie rąk – szczególnie przed jedzeniem i po wyjściu z toalety.
- Obcinanie paznokci na krótko – pod paznokciami mogą zalegać jaja.
- Codzienna zmiana bielizny i pościeli – najlepiej prać w wysokiej temperaturze (min. 60°C).
- Odkurzanie i mycie podłóg – aby usunąć jaja z otoczenia.
- Prasowanie pościeli i ubrań – wysoka temperatura zabija jaja.
- Zakładanie obcisłej bielizny na noc – ogranicza drapanie i rozsiewanie jaj.