Dla rodzin chcących we własnym zakresie przygotować schron lub bezpieczne miejsce przetrwania, możliwe są różne opcje – zależnie od budżetu, dostępnego terenu, lokalizacji (wieś / miasto) oraz poziomu zagrożenia, przed którym chcą się chronić (konflikt zbrojny, skażenie, katastrofa naturalna itp.).
🛡️ Rodzaje schronów możliwych do przygotowania przez rodzinę
1. Adaptowane pomieszczenie w domu (tzw. safe room / panic room)
🔸 Najłatwiejsza opcja, szczególnie w budynkach bez piwnic.
🔸 Przeznaczenie: ochrona przed włamaniem, wichurą, wybuchem, chwilowym zagrożeniem.
Wymagania:
- solidne ściany i drzwi (najlepiej stalowe),
- brak dużych okien lub możliwość ich zasłonięcia,
- zapas wody, żywności, apteczka, latarka, powerbanki,
- wentylacja (nawet pasywna),
- łączność (radio, telefon, środki sygnalizacji),
- najlepiej w środkowej części budynku lub pod schodami.
2. Piwnica przeciwkryzysowa / schron przydomowy (adaptacja istniejącej piwnicy)
🔸 Dla domów jednorodzinnych lub gospodarstw z istniejącą piwnicą.
🔸 Może zapewnić ochronę przed: odłamkami, opadem promieniotwórczym, burzą, pożarem.
Wymagania:
- ściany z betonu, cegły lub ziemi,
- zapas tlenu i wentylacja (rura z zaworem),
- system zapasowego oświetlenia i komunikacji,
- drzwi antywybuchowe lub stalowe,
- miejsce do siedzenia/leżenia i zapasy na minimum 72h (woda, żywność, leki, higiena),
- szczelność i ochrona przed wodą gruntową.
3. Wolnostojący schron ziemny lub zagłębiony kontener
🔸 Może być budowany na działce, nawet jako przydomowa „ziemianka” – z betonowych kręgów, kontenera morskiego, prefabrykatu lub cegły.
🔸 Chroni przed falą uderzeniową, promieniowaniem i opadem.
Wymagania:
- min. 50 cm warstwy ziemi nad stropem (lub więcej),
- wejście zabezpieczone śluzą lub wzmocnionym korytarzem,
- system wentylacji z filtrem HEPA lub ręczną wymianą powietrza,
- zapasy dla rodziny (min. 3–7 dni),
- system odwodnienia (by uniknąć podtopień),
- izolacja cieplna i wentylacyjna.
4. Mobilny schron prefabrykowany (kupowany gotowy)
🔸 Oferowany przez firmy specjalizujące się w schronach atomowych i wojskowych.
🔸 Montaż podziemny lub półpodziemny.
Zalety:
- szybki montaż, wysoka szczelność,
- system filtracji powietrza (np. NBC – nuklearno-biologiczno-chemiczny),
- komfort lepszy niż w piwnicy (łóżka, toaleta, agregat),
- ale: wysoki koszt (od ok. 80 000 zł wzwyż).
📦 Co powinien zawierać domowy schron?
- ✅ Woda: min. 3 litry/osobę/dzień (na 3–7 dni),
- ✅ Żywność: długoterminowa (konserwy, MRE, kasze, batony),
- ✅ Leki i apteczka (w tym leki stałe),
- ✅ Latarki, baterie, powerbanki, radio na korbkę lub baterie,
- ✅ Toaleta awaryjna (wiadro + worek + środek pochłaniający),
- ✅ Środki higieny i ubrania na zmianę,
- ✅ Dokumenty w kopii + gotówka,
- ✅ Zestaw narzędzi awaryjnych: młotek, nóż, taśma, rękawice,
- ✅ Środek do uzdatniania wody lub filtr grawitacyjny.
📌 Ważne wskazówki:
- Schron powinien być ukryty i nieoznakowany z zewnątrz (jeśli jego funkcją jest ochrona w czasie konfliktu).
- Wentylacja to klucz – zbyt szczelne pomieszczenie może być niebezpieczne.
- Należy regularnie kontrolować i wymieniać zapasy.
- Warto przeprowadzić z rodziną ćwiczenie awaryjne: wejście, zamknięcie, sprawdzenie zestawu, komunikacji.
Oto gotowa checklista do druku: „Schron domowy – lista wyposażenia”. Możesz ją pobrać, wydrukować i powiesić w swoim schronie lub safe roomie. Przygotowana została w przejrzystym formacie z polami do odhaczania.
🏠 Schron domowy – lista wyposażenia ✅
Przygotowana dla potrzeb 3–7 dniowego przetrwania rodziny w sytuacji kryzysowej
🧴 1. Woda i żywność
☐ Woda pitna (min. 3 litry/osobę/dzień)
☐ Zapas żywności trwałej (konserwy, MRE, suchary)
☐ Żywność dla dzieci / niemowląt (jeśli dotyczy)
☐ Zestaw naczyń (metalowe lub plastikowe)
☐ Kuchenka turystyczna / palnik z gazem lub spirytusem
☐ Zapałki / zapalniczka
☐ Otwieracz do konserw
☐ Środek do uzdatniania wody lub filtr grawitacyjny
🩺 2. Zdrowie i higiena
☐ Apteczka pierwszej pomocy
☐ Leki przyjmowane na stałe
☐ Maska ochronna (FFP2/3) i rękawiczki jednorazowe
☐ Środki dezynfekujące (żele, chusteczki)
☐ Papier toaletowy
☐ Worki na śmieci
☐ Toaleta awaryjna (wiadro + worek + pochłaniacz)
☐ Ręczniki, mydło, szczoteczki, pasta do zębów
🔋 3. Energia i światło
☐ Latarka ręczna i czołowa
☐ Baterie zapasowe
☐ Powerbank do telefonu
☐ Radio na baterie lub korbkę
☐ Świece / lampka olejowa (z zachowaniem ostrożności)
📦 4. Ubrania i ciepło
☐ Ciepła odzież (swetry, bielizna, skarpety)
☐ Koc termiczny lub śpiwór
☐ Koce zwykłe / karimaty / materace
☐ Peleryna przeciwdeszczowa
☐ Rękawice, czapki, apaszki
📁 5. Dokumenty i komunikacja
☐ Kopie dokumentów (dowód, paszport, PESEL, prawo jazdy)
☐ Lista numerów alarmowych i kontaktów do bliskich
☐ Mapa lokalna (papierowa)
☐ Notatnik i długopis
☐ Gotówka (banknoty, monety)
🛠️ 6. Narzędzia i inne
☐ Taśma izolacyjna lub naprawcza (duct tape)
☐ Nóż wielofunkcyjny lub multitool
☐ Młotek, śrubokręt, klucz francuski
☐ Sznurek, opaski zaciskowe
☐ Worki budowlane (np. do wzmocnień / izolacji)
☐ Zestaw do sprzątania (miotła, rękawiczki)
☐ Oznaczenia / sygnały alarmowe (gwizdek, flary)
👨👩👧👦 7. Dodatkowo (dla rodzin z dziećmi / osób szczególnych)
☐ Zabawki, książeczki, kredki
☐ Pieluchy i środki pielęgnacyjne
☐ Sprzęt medyczny (inhalator, ciśnieniomierz)
☐ Produkty specjalistyczne (np. dla alergików)
🔄 Uwaga organizacyjna
- ✅ Lista powinna być sprawdzana i uzupełniana co 6 miesięcy
- 🗓️ Ostatnia aktualizacja: ____________
- 🧍 Liczba osób objętych schronieniem: ____________
Oto prosty, przejrzysty schemat/planu budowy podstawowego schronu ziemnego:
Plan budowy prostego schronu ziemnego
1. Wybór miejsca
- Wysokie, dobrze odwodnione miejsce, najlepiej na lekkim wzniesieniu.
- Unikać terenów podmokłych i bliskość źródeł wody (zalanie).
2. Wykop fundamentu
- Wykop dół o wymiarach np. 2m (długość) x 1,5m (szerokość) x 1,5m (głębokość).
- Dno wykopu powinno być wyrównane i ubite.
3. Budowa ścian
- Ściany z desek, betonowych bloczków, kamieni lub cegieł — według dostępnych materiałów.
- Ściany powinny mieć grubość minimum 20-30 cm dla stabilności i ochrony.
- Można wzmocnić siatką stalową lub deskami.
4. Dach
- Rama dachowa z belek drewnianych (np. 5-7 cm grubości).
- Dach przykryć szczelnie deskami lub blachą.
- Na dach nasypać warstwę ziemi (ok. 50-70 cm), aby zwiększyć ochronę i izolację.
5. Wejście
- Wejście wykonać w ścianie frontowej, z zabezpieczeniem (drzwi z drewna lub metalowe).
- Można zrobić niewielki korytarz wejściowy z daszkiem i zejściem pod kątem.
6. Wentylacja
- Wybudować otwory wentylacyjne z rur PCV lub metalowych, wyprowadzone ponad poziom ziemi.
- Wentylację zabezpieczyć siatką przeciw owadom i kurzem.
7. Wykończenie i zabezpieczenia
- Zabezpieczyć wnętrze przed wilgocią (np. folią budowlaną lub papą).
- Dodatkowo można uszczelnić ściany i dach.