Szkarlatyna (inaczej płonica) to choroba zakaźna, której powodem jest zakażenie paciorkowcem z grupy A – najczęściej Streptococcus pyogenes.
🦠 Co jest bezpośrednią przyczyną szkarlatyny?
➡️ Toksyna paciorkowcowa (egzotoksyna pirogenna)
– produkowana przez bakterie Streptococcus pyogenes
– to właśnie ta toksyna wywołuje charakterystyczną wysypkę, gorączkę i inne objawy szkarlatyny.
🧬 Jak dochodzi do zakażenia?
- Drogą kropelkową – przez kaszel, kichanie, mówienie,
- Przez kontakt bezpośredni – z osobą chorą lub nosicielem,
- Rzadziej przez zakażone przedmioty (np. sztućce, ręczniki).
👧 Kogo najczęściej dotyczy?
- Najczęściej chorują dzieci w wieku 3–10 lat,
- Może też wystąpić u dorosłych, choć rzadziej.
🩺 Objawy szkarlatyny:
- Wysoka gorączka (nawet 39–40°C),
- Ból gardła, trudności w połykaniu (często przypomina anginę),
- Charakterystyczna wysypka – drobnoplamista, czerwona, szorstka w dotyku (jak papier ścierny), pojawia się najpierw na szyi, potem na tułowie i kończynach,
- „Malinowy język” – czerwony, z widocznymi brodawkami,
- Płytki, przyspieszony oddech, ból głowy, ogólne osłabienie.
✅ Leczenie:
- Leczenie polega na podaniu antybiotyku (najczęściej penicyliny) przez 10 dni.
- Ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie, by uniknąć powikłań (np. gorączki reumatycznej, zapalenia nerek).
🛡️ Czy można się przed nią uchronić?
- Nie ma szczepionki przeciw szkarlatynie,
- Najlepszą ochroną jest higiena (mycie rąk, unikanie kontaktu z chorymi),
- Wczesne rozpoznanie i izolacja chorego.