wirusowego zapalenia wątroby typu A
🦠 WZW typu A – co to jest?
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), potocznie nazywane żółtaczką pokarmową, to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirus HAV (Hepatitis A Virus). Atakuje on komórki wątroby, wywołując stan zapalny.
🔍 Jak można się zarazić?
Główna droga zakażenia to droga pokarmowa (fekalno-oralna), czyli przez spożycie pokarmu lub wody zanieczyszczonych wirusem HAV. Możliwe źródła to:
- brudne ręce (np. po skorzystaniu z toalety),
- skażona woda pitna lub do mycia owoców/warzyw,
- niedogotowane skorupiaki i owoce morza (np. ostrygi z zanieczyszczonych wód),
- bliski kontakt z osobą zakażoną (domownicy, partnerzy seksualni),
- kontakt z fekaliami (np. podczas opieki nad dzieckiem w pieluchach).
Niektóre ogniska zakażeń pojawiają się w żłobkach, szkołach, domach opieki lub wśród podróżujących do krajów o niskim standardzie sanitarnym.
⚠️ Objawy WZW A
Okres wylęgania choroby: 15–50 dni (średnio ok. 30 dni). Objawy mogą być łagodne lub bardzo nasilone:
- ogólne złe samopoczucie, zmęczenie,
- bóle mięśni i stawów,
- brak apetytu, nudności, wymioty,
- bóle brzucha (zwłaszcza po prawej stronie pod żebrami),
- gorączka,
- żółtaczka – zażółcenie skóry i białek oczu (często z ciemnym moczem i jasnym stolcem),
- świąd skóry (rzadziej),
- powiększenie wątroby.
U dzieci zakażenie często przebiega bezobjawowo.
🧪 Rozpoznanie (diagnostyka)
Rozpoznanie opiera się na badaniach:
- enzymy wątrobowe (ALT, AST) – bardzo podwyższone,
- bilirubina – podwyższona,
- przeciwciała anty-HAV IgM – świadczą o świeżym zakażeniu,
- przeciwciała IgG – świadczą o przebyciu choroby lub odporności po szczepieniu.
🩺 Leczenie WZW typu A
Nie ma leczenia przyczynowego – stosuje się leczenie objawowe:
- odpoczynek i oszczędzający tryb życia,
- dieta lekkostrawna,
- unikanie alkoholu i leków obciążających wątrobę,
- nawodnienie,
- leczenie objawów (np. gorączki, nudności).
Większość osób zdrowieje całkowicie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy.
⚠️ Powikłania (rzadkie)
- ostra niewydolność wątroby (rzadko – głównie u osób starszych),
- cholestatyczna postać choroby – z przedłużającą się żółtaczką,
- nawrót objawów po kilku tygodniach (rzadko).
🛡️ Profilaktyka – jak się chronić?
✅ Szczepienie
- Skuteczne i dobrze tolerowane.
- Szczepionkę podaje się w 2 dawkach (druga po 6–12 miesiącach).
- Zalecane dla: podróżujących do krajów endemicznych, pracowników służby zdrowia, dzieci, osób z przewlekłymi chorobami wątroby.
✅ Higiena
- Dokładne mycie rąk (zwłaszcza po toalecie i przed jedzeniem),
- Unikanie nieprzegotowanej wody i lodu w krajach o niskim standardzie sanitarnym,
- Mycie i gotowanie żywności.